He aha te "True Magisterium"?

 

I roto i nga karere maha mai i nga matakite huri noa i te ao, ka karanga tonu to tatou Wahine ki a tatou kia noho pono ki te "Magisterium pono" o te Hahi. I tenei wiki ano:

Ko nga mea katoa ka pa, kaua e wehe atu i nga whakaakoranga a te Kaiwhakaako pono o te Hahi a taku Ihu. -To Tatou Wahine ki a Pedro Regis, Hui-tanguru 3, 2022

E aku tamariki, inoi mo te Hahi me nga tohunga tapu kia noho pono tonu ratou ki te Kaiwhakaako pono o te whakapono. -To Tatou Wahine ki a Gisella Cardia, Hui-tanguru 3, 2022

He maha nga kaipanui kua toro mai ki a matou i roto i te tau kua hipa mo tenei rerenga korero e whakaaro ana he aha te tikanga o te "Maetere pono." He "Magisterium teka"? Kei te korero tenei mo nga tangata, he kaunihera teka ranei, aha atu? Ko etahi i kii ko te korero mo Penehiti XVI, me te kore mana o te papacy o Francis, etc.

 

He aha te Magisterium?

Te kupu Latin rangatira Ko te tikanga "kaiako" i ahu mai ai te kupu maakuta. Ka whakamahia te kupu ki te korero mo te mana whakaako o te Hahi Katorika, i whakawhiwhia ki nga Apotoro e te Karaiti,^[1]“E tena na, e haere outou e faariro i te mau fenua atoa ei pǐpǐ… ma te haapii atu ia ratou i te haapao i te mau mea atoa ta ’u i parau atu ia outou na.” (Mataio 28:19-20). Te faahiti ra St. Paul i te Ekalesia e ta ’na haapiiraa mai “te pou e te niu o te parau mau” (1 Tim. 3:15). e ua faataehia i roto i te mau tenetere na roto i te monoraa aposetolo. Te Katikihama o te Hahi Katorika (CCC) e kii ana:

Ko te mahi ki te tuku i te whakamaoritanga pono o te Kupu a te Atua, ahakoa i roto i te tuhituhi, i te ahua ranei o te Tikanga, kua tukua ki te tari whakaako ora o te Hahi anake. Ua faaohipahia to ’na mana i roto i teie ohipa na roto i te i‘oa o Iesu Mesia. Ko te tikanga tenei kua tukua te mahi whakamaori ki nga Pihopa i runga i te mahi tahi me te riiwhi o Pita, te Pihopa o Roma. —N. 85

Ko te tohu tuatahi mo tenei mana rangatira i tukuna ko te wa i whiriwhiria ai e nga Apotoro a Matiaha hei whakakapi mo Hura Ikariote. 

Ma tetahi atu e tango tona tari. (Nga Mahi 1: 20) 

Na mo nga tikanga mau tonu, e kitea ana i roto i nga momo tohu whakamaharatanga katoa, me nga korero o mua rawa atu o te Hahi, ko te Hahi e whakahaeretia ana e nga pihopa i nga wa katoa, a ko nga apotoro i nga wahi katoa i whakatu nga pihopa. —He Whakapototanga o te Akoranga Karaitiana, 1759 AD; i taia ano ki roto Tradivox, Vol. III, Ch. 16, wh. 202

Mo tenei mana whakaako, ko te mea tino nui ko te popa me aua episekopo e hono ana ki a ia he tino pono. kaitiaki o te Kupu a te Atua, o era "nga tikanga i akona koe, na te korero a-waha, na te reta ranei na matou" (St. Paul, 2 Thess 2:15).

… Ko tenei Magisterium ehara i te mea nui ake i te Kupu a te Atua, engari he kaimahi na ia. He whakaakoranga anake nga mea kua tukuna ki a ia. Na te whakahau a te Atua me te awhina o te Wairua Tapu, ka whakarongo ia ki tenei, ka tiakina e ia kia tino kitea. Ko nga mea katoa e kii ana mo te whakapono kua whakaatuhia mai e te Atua i ahu mai i tenei purongo whakapono kotahi. —CCC, kaore. 86

Ko te popa ehara i te tino rangatiratanga, ko ona whakaaro me o raatau hiahia he ture. Engari, ko te mahi minita a te popa te kaitautoko mo te ngohengohe ki a te Karaiti me tana kupu. —POPE BENEDICT XVI, Oreroraa parau no te 8 no Me 2005; San Diego Union-Tribune

 

Nga Momo Tohunga

Ko te Catechism e pa ana ki nga waahanga e rua o te Magisterium o nga whakakapi apotoro. Ko te tuatahi ko te "magisterium noa". E pa ana tenei ki nga tikanga noa e tuku ai te Pope me nga Pihopa i te whakapono i roto i ta ratou mahi i ia ra. 

Ua riro te Pontiff Roma e te mau episekopo ei “orometua mau, oia hoi, te mau orometua i horoahia i te mana o te Mesia, o tei poro i te faaroo i te taata i tuuhia ia ratou ra, i te faaroo ia tiaturihia e ia faaohipahia”. Ko te noa me te ao katoa Matapihi o te Pope me nga episekopo i roto i te hononga ki a ia e whakaako ana i te hunga pono ki te whakapono, te aroha ki te mahi, te manaakitanga ki te tumanako. —CCC, n. 2034

I muri iho, te vai ra te “magisterium faahiahia” o te Ekalesia, o te faaohipa nei i te “tuata teitei” o te mana o te Mesia:

Ko te taumata teitei o te whai waahi ki te mana o te Karaiti ka whakapumautia e te mana o te pohehe. Ko tenei korenga ka tae ki te whakatakotoranga o te Whakakitenga atua; e tae atoa te reira i te mau tuhaa atoa o te haapiiraa, e tae noa’tu i te mau peu morare, ia ore ana‘e te mau parau mau faaora o te faaroo e ore e nehenehe e faahereherehia, e faataahia, e e haapaohia. —CCC, n. 2035

Kare nga Episekopo, hei tangata takitahi, e whakamahi ana i tenei mana, engari ka mahia e nga kaunihera ekumene^[2]“Te vai atoa ra te hapa ore i fafauhia i te Ekalesia i roto i te tino o te mau epikopo, apitihia ’i te mono o Petero, ia faaohipa ratou i te mana teitei roa ’‘e i roto i te hoê Apooraa Eukumene.” —CCC n. 891 me te Pope i a ia e whakaatu ana i te pono. He aha nga korero o enei korero e kiia ana he kore he...

…ka marama mai i te ahua o nga tuhinga, i te tohenga ki te whakahoki ano i tetahi whakaakoranga, me te ahua ano o te whakapuakitanga. —Waahi mo te Whakaakoranga o te Whakapono, Donum Veritatis kaore. 24

Ko te mana whakaako o te Hahi ka whakamahia i te nuinga o nga wa i roto i nga tuhinga a nga tohunga penei i nga reta apotoro, pukapuka pukapuka., me etahi atu, pera i te korero i mua ake nei, i te wa e korero ana nga episekopo me te Pope i roto i o raatau whare wananga ma roto i nga karakia, nga whaikorero, nga korero a te kura, me era atu. .ehara ratou i te pohehe).

Heoi ano etahi whakatupato nui.

 

Nga Tepe o te Kai-whakawa

Ma te whakamahi i te pontificate o naianei hei tauira...

… Mena kei te raru koe i etahi korero na Pope Francis i whakaputa i roto i ana uiui i enei ra, ehara i te mea he pono, he koretake ranei Romanite ki te kore e aro ki nga korero mo etahi o nga uiui i tukuna mai i runga i te kore. Ko te tikanga, ki te kore tatou e whakaae ki te Matua Tapu, ka mahi tatou i runga i te whakaute me te ngakau papaku, me te whakaaro ano me whakatikatika tatou. Heoi, ko nga uiui a te papa kaore e hiahiatia te whakaaetanga whakapono e hoatu ana ki a ia Tuhinga o mua nga korero he tuku ranei i te hinengaro o te hinengaro me tana hiahia ka tukuna ki aua korero he waahanga no tana mahinga-kore engari he tino pono. —Fr. Tim Finigan, kaiwhakaako i roto i te Haahi Tapu o te Hakarameta i te Whare Wananga o St John, Wonersh; Tuhinga ka whai mai Te Hermeneutic o te Hapori, "Whakaaetanga me te Papist Magisterium", Oketopa 6th, 2013; http://the-hermeneutic-of-continuity.blogspot.co.uk

Na me pehea nga mahi o naianei? He pakihi ano ta te Hahi ki enei mea?

No te Ekalesia te ti'araa i te mau vahi atoa e i te mau vahi atoa ia faaite i te morare ngā mātāpono, tae atu ki nga mea e pa ana ki te tikanga hapori, me te whakatau i nga mahi a te tangata kia rite ki te mea e hiahiatia ana e nga tika taketake o te tangata, te whakaoranga o nga wairua. —CCC, n. 2032

Ano hoki,

Na te Karaiti i homai ki nga hepara o te Hahi te mana o te kore e he i roto i te mau parau no te faaroo e te morare. CCC, n. 80

Ko te mea karekau he mana o te Hahi ki te mahi ko te whakahua mana i runga i te huarahi pai rawa atu ki te whakahaere i nga mahi e pa ana ki te tikanga hapori. Tangohia te take o te "rerekenga huarere", hei tauira.

I konei ka kii ano au kaore ano te Haahi e kii ki te whakatau i nga patai putaiao, ki te whakakapi ranei i nga mahi torangapu. Engari e awangawanga ana ahau ki te akiaki i tetahi tautohetohe totika me te ngawari kia kore ai e tauwehe mai nga hiahia, kaupapa ranei i te painga o te hapori. -Pope Francis, Laudato ki ', kaore. 188

…Kare he tohungatanga motuhake o te Hahi ki te mahi putaiao… kare he mana o te Hahi mai i te Ariki ki te korero mo nga kaupapa pūtaiao. E whakapono ana matou ki te mana motuhake o te pūtaiao. —Cellinal Pell, Ratonga Panui Haahi, Hurae 17th, 2015; relgionnews.com

Mo runga i te mea ka tika te tangata ki te tango i te kano kano kano, kei konei ano, ka taea e te Hahi te whakarato i tetahi kaupapa arahi morare. Ko te tino whakatau rongoa ki te werohia he take mo te mana motuhake me whai whakaaro ki nga tupono me nga painga. No reira te Congregation for the Doctrine of the Faith (CDF) e kii ana:

…ko nga kano kano kano katoa e mohiotia ana he haumaru haumanu me te whai hua ka taea te whakamahi i runga i te hinengaro pai…I te wa ano, ka kitea e te take tika ko te kano kano kano, ehara i te mea he herenga morare, no reira, me tuku noa… Ki te kore he huarahi kee hei aukati, hei aukati ranei i te mate uruta, te pai o te katoa ka tūtohu werohanga…- "Kia mahara mo te maaramatanga mo te whakamahi i etahi rongoa anti-Covid-19", n. 3, 5; vatican.va; ko te "taunakitanga" kaore e rite ki te herenga

No reira, i te wa i tukuna ai e Pope Francis tetahi uiui pouaka whakaata e kii ana ... 

Ki taku whakaaro me tika te tango a te tangata i te kano kano mate. Ko te kowhiringa maamaa na te mea mo to koiora engari mo etahi atu. Kaore au i te mohio he aha i kiia ai e etahi tera pea he werohanga morearea tenei. Mena kei te whakaatuhia e nga taakuta tenei ki a koe hei mea e pai ana te haere, kaore hoki he raru motuhake, he aha e kore ai e tango? Kei kona tetahi whakapae whakamomori kaore au e mohio ki te whakamaarama, engari i tenei ra, me hari te iwi i te kano kano. -Pope Francis, uiuiraa mo te kaupapa purongo TG5 a Itari, Hanuere 19, 2021; ncronline.com

… i whakapuakihia e ia he whakaaro whaiaro e kore e herea ana ki te hunga pono, i a ia e tere haere ana i waho o tona whare rangatira. Ehara ia i te taote, i te kaiputaiao ranei e whai mana ana ki te kii (ina koa i te tiimatanga o te whakaputanga raau taero) ko enei werohanga kaore he "mate motuhake" ko te mate whakamate o te huaketo i pehia e tetahi.^[3]Ko te tohungatanga koiora rongonui o te ao me te tohunga mate urutomo, a Prof. John Iannodis o te Whare Wananga o Standford, i whakaputa he pepa mo te reeti mate mate o COVID-19. Anei nga tatauranga kua whakarōpūhia nga tau:

0-19: .0027% (he reiti oranga ranei o 99.9973 orau)
20-29 .014% (he reiti ora ranei o 99.986 orau)
30-39 .031% (he reiti ora ranei o 99.969 orau)
40-49 .082% (he reiti ora ranei o 99.918 orau)
50-59 .27% (he reiti ora ranei o 99.73 orau)
60-69 .59% (he reiti ora ranei o 99.31 orau) (Pūtake: medrxiv.org) Engari, kua whakamatauhia e nga raraunga he he ia.^[4]kite Nga Taakaro; Francis me te Pakanga-a-Moana 

Anei tetahi keehi marama e kore e pa te "Magisterium pono". Mena ka tukuna e Pope Francis he matapae huarere, ka tautoko ranei i tetahi otinga torangapu i runga i tetahi atu, kaore tetahi e herea ki tana ake whakaaro. Ko tetahi atu tauira ko te tautoko a Francis i te whakaaetanga aahua o Paris. 

E hoa ma, kua pau te waa! … He mea nui te kaupapa here mo te utu waro mena ka hiahia te tangata ki te whakamahi maataapuna i nga rawa o te hanga… ka kino rawa atu nga paanga ki runga i te ahua o te rangi mena ka nui atu i te 1.5eshC paepae e whakaatu ana i nga whaainga o te Whakaaetanga Paris —POPE FRANCIS, Pipiri 14th, 2019; Brietbart.com

Ko te taake waro te otinga pai? He aha te rehu matūriki i te kōhauhau, e kii ana etahi kaiputaiao? He aitua kei runga i a tatou (e ai ki a Greta Thunberg, ka pakaru te ao i roto i te ono tau.^[5]huffpost.com ) Ahakoa nga korero a te hunga pāpāho, kei reira e kore he whakaaetanga;^[6]kite Te Hurorirori i te āhuarangi a Te Huringa Huarere me te pohehe nui he maha nga tohunga o te rangi me nga kaiputaiao rongonui e whakahee ana i nga ahuatanga o te rangi me nga mate urutaru i awhihia e te Pope. I runga i o raatau tohungatanga, kei roto tonu ratou i o raatau mana ki te whakahē ki te Pope.^[7]Te hi‘oraa: Ua faaara o St. John Paul II i te hoê taime no nia i te “ozone depletion” [a hi‘o i te mahana o te hau o te ao nei, te 1 no Tenuare 1990; Vatican.va] te hysteria hou o te 90's. Heoi, ko te "raruraru” kua paahitia, ka kiia inaianei he huringa taiao i kitea i mua noa atu i te whakamahia nga "CFC"' kua whakakorehia inaianei hei whakamahana, a he kaupapa tenei kia whai rawa ai nga tohunga mo te taiao me nga kamupene matū. Ah, ko etahi mea e kore e huri. 

Ko te huringa o te āhuarangi te mana kaha o te ao torangapu mo nga tini take. Tuatahi, he ao katoa; e kii ana ki a maatau ko nga mea katoa o te Ao e whakawehi ana. Tuarua, e kii ana i nga kaiwhakaoho tangata kaha e rua: te mataku me te hara ... Tuatoru, he kaha te whakaputa i nga hiahia i waenga i nga rangatira nui e tautoko ana i te "korero korero." Ka horahia e te hunga taiao te wehi me te kohi koha; Te ahua nei kei te whakaorangia e nga kaitorangapu te Ao mai i te whakangaromanga; ko te ao pāpāho he rangi mahi me te awangawanga me te riri. ko nga umanga putaiao kei te whakapiki i nga piriona putea ki te whakawhiwhi moni, hanga tari hou, me te whakatoi i nga ahuatanga whakamataku; kei te hiahia te umanga ki te titiro matomato, ka whiwhi awhina nui a te iwi mo nga kaupapa tera pea ka ngaro te ohanga, penei i nga paamu hau me nga raarangi. Tuawha, ka kite te taha maui i nga rereketanga o te rangi hei huarahi pai ki te tohatoha rawa mai i nga whenua umanga ki te ao whanake me te tari a UN. —Ko ta Dr. Patrick Moore, Ph.D., te kaiwhakarewa tahi o Greenpeace; "He aha ahau he Huringa Hurirangi", March 20th, 2015; Manawao

I runga i te korero a nga kaiarahi o te ao e whakamahia ana te "huringa o te rangi" me te "COVID-19" tika ki te tohatoha taonga (arā. neo-Communism me te pōtae kākāriki) mā te “He tautuhi nui"Ko te Pope kua tino whakapohehehia, tae noa ki te waahi i kii ai ia i te tini o te hunga e tika ana ki te tango i te werohanga e whakaatu ana inaianei kua mate nga rau mano o nga tangata me te whara i nga miriona.^[8]kite Nga Taakaro

…he mea nui kia mahara ko te mohiotanga o aua kaihautu kei roto i nga take e pa ana ki te "whakapono, te morare me te ako a te Hahi", kaua ki nga mahi rongoa, rongoa mate, kano kano ranei. I runga i nga paearu e wha kua kiia ake nei^[9] (1) kia kaua rawa te kano kano e whakahee i tona whanaketanga; 2) me tino whai hua; 3) me noho haumaru kia kore e ruarua; 4) karekau he huarahi kee hei tiaki i a koe ano me etahi atu ki te mate. kare ano i tutuki, ko nga korero a te hahi mo nga kano kano, ehara i te whakaakoranga a te Hahi me te kore e herea ki te hunga whakapono Karaitiana; engari, he "tohutohu", "tohutohu", "whakaaro" ranei, i te mea kei tua atu i te mana o te kaha o te hahi. — Rev. Joseph Iannuzzi, STL, S. Th.D., Panui, Ngahuru 2021

Me kii ka taea e nga popa te mahi he. Kua rahuitia te koretake Tuhinga o mua (“no te nohoanga” o Pita). Karekau he popa i roto i te hitori o te Hahi i hanga ex whare karakia he he - he whakaaturanga mo te kupu whakaari a te Karaiti: « Ia tae mai te Varua o te parau mau, na’na outou e arata‘i i te parau mau atoa ra ». ^[10]John 16: 13 Ko te whai i “te Kai-whakawa pono”, ehara i te mea ko te whakaae ki nga kupu katoa i puta mai i te mangai o te episekopo, o te popa, engari ko nga mea anake kei roto i to raatau mana.

Aita i maoro a‘enei i roto i ta ’na amuiraa rahi, ua parau te pâpa Francis e:

… a feruri na tatou i te feia o tei huna i te faaroo, o tei taiva, o tei hamani ino i te Ekalesia, o tei huna i to ratou bapetizoraa: Tei te fare atoa anei ratou? Ae, enei hoki. Ko ratou katoa. Te hunga kohukohu, ratou katoa. He tuakana matou. Ko te whakakotahitanga tenei o te hunga tapu. — 2 o Pepuere, katatataa

Ko enei korero, i runga i o ratou kanohi, he mea whakahē i te whakaakoranga a te Hahi me to tatou kaha ki te ngaro i te hononga ki te Atua me te hunga tapu na roto i te hara, he iti rawa te whakarerenga o to tatou iriiringa. Ua tapao oioi roa o Papa Roch Kereszty, te hoê monahi Cistercian e te orometua haapii teologia i te Fare haapiiraa tuatoru no Dallas, e “e a‘oraa te reira no te metua tane, e ere i te hoê buka taamu”. I etahi atu kupu, ahakoa he he ka taea te mahi i roto i te tohunga nui o te Pope e hiahia ana ki te whakamarama a muri ake nei, i kii a Fr. Kereszty ngana,^[11]katatataa tae noa ki te whakatikatika teina a nga hoa episekopo.

Na, i te taenga mai o Kipa ki Anatioka, ka whakatika atu ahau ki a ia he kanohi, he kanohi, no te mea kua he ia. Ko koe, ahakoa Hurai, e noho na koe i runga i ta te Kariki, ehara i te Hurai, me pehea e taea ai e koe te akiaki nga Tauiwi kia noho rite ki nga Hurai? (Gal 2: 11-14)

Na reira,

… I te mea ko te whare karakia o te Hahi anake, kaore e taea te wehe, ko te popa me nga pihopa i te hononga ki a ia te kawenga nui rawa atu kaore he tohu pohehe, he maarama ranei nga akoranga e ahu mai ana i a ratau, e whakapoauau ana i te hunga pono, e tuku ana ranei i a ratau ki te ahuru o te maru. —Gerhard Ludwig Cardinal Müller, Prefect mua o te Amuiraa no te Haapiiraa o te Faaroo; Nga Mea Tuatahi, April 20th, 2018

 

Te mau ati ta tatou e faaruru

I tenei wa he nui te raruraru me te wehewehenga i roto i te Hahi, ehara i te mea mo te mate mate noa o tenei wa, engari mo nga whakaakoranga a te Hahi. Ahakoa he mea nui nga take o te hauora tinana, e whakapono ana ahau kei te tino awangawanga to tatou Wahine ki nga take o te wairua. 

Hei tauira, ko tetahi o nga Katinara matua o te Hinota e haere ake nei kua kii kia kaua e kiia he hara te mahi takatāpui.^[12]catholiccultural.org He tino wehe tenei mai i nga tau 2000 o te whakaakoranga tohunga mo te "whakapono me te morare" engari ehara i te waahanga o "te Magisterium pono." Ko enei momo whakarereketanga kei te tonohia e tenei Katinara me etahi o nga Pihopa Tiamana, koira tonu te mea i kiia mai e to tatou Wahine kia paopao, e kore whai.

Ko tetahi atu kino ko te ngunguru haere tonu e kii ana he muhu te pooti a Pope Francis. Kua tamata etahi ki te tautohetohe ko te mea e kiia nei ko "St. Gallen's Mafia”, i hanga i te wa o te pooti a Benedict, engari i whakakorea i te wa o Francis', i kaha ki te whakaawe i nga hua o nga pooti e rua kia kore ai e whakamanahia te tikanga (tirohia I Muhu ranei te Pooti a Pope Francis?). Ko etahi i kii kaore i tika te korero o te rihaina a Benedict i te reo Latina, no reira, ka noho tonu ia hei popa pono. No reira, e kii ana ratou, ko Benedict te tohu "te Kaiwhakaako pono" o te Hahi. Engari ko enei tohenga kua uru ki roto i nga korero iti e hiahia ana he kaunihera, popa ranei a muri ake nei ki te whakatau mena he tika o a raatau tautohetohe i te tuatahi. Ka whakaoti noa ahau me nga korero e rua mo tenei. 

Ko te mea tuatahi kaore he katinara kotahi i pooti i roto i nga huihuinga, tae atu ki te hunga tino "konservative", he nui noa atu. faahohonu i muhu tetahi pooti. 

Ko te tuarua ko te Pope Benedict i korero marama me te maha o nga korero mo ona whakaaro:

Kaore rawa e ruarua te tika o taku wehenga mai i te tari Minita o Petrine. Ko te tikanga anake mo te mana o taku wehenga ko te tino herekore o taku whakataunga. He pohehe noa nga korero mo tona mana… Ko taku mahi whakamutunga me te mutunga ko te tautoko i te tiwhikete a [Pope Francis] me te karakia. —POPE EMERITUS BENEDICT XVI, Vatican City, Pepuere 26th, 2014; Zenit.org

Na ano, i roto i te korero a Benedict, ka patai a Peter Seewald te kai uiui papal mehemea i mate te Pihopa o Roma kua reti mo te 'whakapapa me te whakahiato.'

Koina katoa nga korero kore. Kao, he mea tika-haere whakamua ... kaore tetahi i tarai ki te patu i ahau. Mena i whakamatauhia tera kaore au e haere na te mea kaore koe e ahei ki te haere na te mea kei te pehanga koe. Ehara hoki i te keehi kua hokona e au tetahi atu mea ranei. Engari, i taua wa tonu - me whakawhetai ki te Atua - i te kaha ki te wikitoria i nga uauatanga me te wairua rangimarie. Ko te wairua e maia ana te tuku i te whatumanawa ki te tangata ka whai ake. -Benedict XVI, Kawenata Whakamutunga i Ana Kupu, me Peter Seewald; wh. 24 (Whakaputanga Bloomsbury)

Kei te hiahia etahi ki te tango i a Francis e hiahia ana ki te kii kei te takoto noa a Pope Benedict i konei — he herehere mariko i te Vatican. Engari ki te tuku i tona ora mo te pono me te Hahi a te Karaiti, ka pai a Benedict ki te penapena i tana ake hianga, te mea pai ranei, ki te tiaki i tetahi muna e kaha ake ai te kino. Engari mena koina te take, ka tino hara te kaumatua o Papa Emeritus, ehara i te teka anake, engari mo te tautoko i te tangata i whakaaria e ia mohio ana ki te waiho, i te taunoa, he antipope. I tua atu i te whakaora puku i te Hahi, ka waiho e Benedict ia i roto i te raru nui.

Engari, he tino marama a Pope Benedict i tana huihuinga nui whakamutunga i tana rihaina i te tari:

Kaore ahau e mau ki te mana o te tari hei whakahaere i te Hahi, engari mo te karakia me te noho tonu ahau, ina ra, ki roto i te rohe o Saint Peter. — Pepuere 27th, 2013; Vatican.va 

Ano ano, e waru tau i muri mai, ka whakaae a Benedict XVI mo tana rihaina:

He whakatau uaua tenei engari i mahia e au ma te hinengaro katoa, me taku whakapono he pai taku mahi. Ko etahi o aku hoa nei he 'fanatical' tonu kei te riri tonu; kaore ratou i pai ki te whakaae ki taku whiringa. Kei te whakaaro ahau mo nga kaupapa whakatupu i whai i a ia: ko te hunga i kii na te kino o te Vusiveaks, ko te hunga i kii na te keehi o te tohunga whakapono Lefebvrian, a Richard Williamson. Kare ratau i hiahia ki te whakapono he whakatau mohio tenei, engari he maama taku hinengaro. — Pepuere 28th, 2021; vaticannews.va

Ko tenei katoa ki te mea e taea e tatou he popa, rite i mua i a tatou, e hoko ana i tana mana rangatira, e whanau tamariki ana, e whakapiki ana i ona rawa ake, e tukino ana i ana mana, me te whakamahi kino i tona mana. Ka taea e ia te whakatu i nga tohunga hou ki nga tuunga nui, Ka whakatau ki te noho ki tana teepu, tae atu ki a Lucifero ki te Curia. Ka taea e ia te kanikani tahanga i runga i nga pakitara o te Vatican, ta moko i tona mata, me nga kararehe kaupapa ki te mata o St. Peter. Na enei katoa ka raru, ka pororaru, ka taupatupatu, ka wehewehe, ka pouri i runga i te pouri. Ana hei whakamatautau i te hunga pono ki te mea kei te tangata ranei to ratou whakapono, kei a Ihu Karaiti ranei. E tamata te reira ia ratou no te uiui e te mana‘o mau ra anei Iesu i te mea Ta ’na i fafau—e ore te uputa o hade e upootia i nia i Ta ’na Ekalesia, e aore ra e haavare atoa anei te Mesia.

Ka whakamatauria ratou mehemea ka whai tonu ratou te Kaiwhakaako pono, ahakoa te utu o to ratau oranga. 

---

Ko Mark Mallett te kaituhi o Te Kupu Inaianei a Te Whakakitenga Whakamutunga me tetahi kaiwhakarewa o Countdown to the Kingdom. 

 

Te pānui e pā ana

Kei a wai te mana ki te whakamaori i nga karaipiture: Te Raru Nui

I runga i te rangatira o Pita: Tuhinga o mua

Mo nga Tikanga Tapu: Te Whakakitea o te Pono o te Pono