Karaipiture – Whakakorikoria ki te mura te koha

Mo konei, ka whakamahara ahau ki a koe ki te whakaoho ki te mura
ko te mea homai noa a te Atua i a koe i te whakapanga atu o oku ringa.
Kahore hoki i homai e te Atua ki a tatou te wairua o te mataku
engari ko te kaha, ko te aroha, ko te pehi.
(Panui Tuatahi no roto mai i te Oroa haamana‘oraa i te Feia Mo‘a o Timoteo e o Tito)

 

I runga i te wehi

Mai i te Kirihimete, ka whakina e ahau, kua ahua wera ahau. E rua nga tau o te whakahee i nga korero teka i te wa o tenei mate uruta kua mate i te mea he whawhai tenei, i te mutunga, i waenga i nga rangatiratanga me nga mana. (I tenei ra, i whakatarewahia ano ahau e Facebook mo nga ra 30 na te mea i whakairihia e au he maimoatanga whakaora, arotake-a-hoa i runga i to raatau papa i tera tau. Kei te whawhai matou ki te aukati i te pono i nga wa katoa, he whawhai pono i waenga i te pai me te kino.) , ko te wahangu o nga minita - he aha pea te "maamaa" e korerohia ana e St.^[1]kite E nga Hepara Aroha… Kei hea Koe?; I ahau e hiakai ana Ka rite ki taku tuhituhi i te timatanga o te mate urutaru, koinei To Tatou Ketesemane. Na reira, kei te noho tatou i roto i te moe o te tini,^[2]kite Ka karanga mai ia ahakoa tatou e moe ana to ratou mataku, a, i te mutunga, ko to ratou whakarere i te whakaaro tika, i te whakaaro, i te pono — pera i a Ihu, ko te Pono, i whakarerea rawatia. Ka rite ki a ia i whakapaehia, pera ano, ko te hunga e korero ana i te pono kei te whakapohehehia ki nga tapanga teka: "kaikiri, misogynist, ma supremacist, kaiwhakatakoto whakaaro, anti-vaxxers, etc." He poauau, he rangatahi ano - engari tera ano etahi ka pohehe ki te whakapono. No reira, kei reira ano nga raruraru o ia ra ki te whawhai ki te hunga i roto i o tatou whanau, hapori ranei e arahina ana inaianei e te wairua wehi me te hunga kia rite ki te mahi. He akoranga tino whakamiharo mo te nuinga o tatou ki te kite i te ahuatanga o nga hapori, penei i Tiamana, i etahi atu waahi ranei, ki te whakaae ki te mana whakahaere me te patu tangata, me te taha ki tera.^[3]kite Te Hinengaro Papatipu me te Whakanuia Ae ra, kare rawa matou e whakapono tera pea ka pa ki a matou — tae noa ki te titiro ki muri i nga tekau tau i muri mai ka kii, "Ae, kua tupu - rite tonu ki a matou i whakatupatohia. Engari kaore matou i whakarongo. Kaore matou hiahia ki te whakarongo.” Akene he pai te korero a Benedict XVI i te wa e katinara tonu ana:

E tino marama ana i enei ra ko nga iwi nunui katoa e whiu ana i nga ahuatanga rereke mai i nga uauatanga o nga uara me nga whakaaro e kii ana etahi waahi o te ao i nga momo morearea… I nga waahi maha, kei te pari tatou e kore e tau te noho. — “Ka korero te popa a muri ake nei”; catholiculture.com, Mei 1, 2005

Na, ka ngawari noa tatou ki te ngoikore. Engari e tu ana a Hato Paora ki runga i a tatou i tenei ra ano he tuakana e kii ana, “Taaroa, kare kau i hoatu ki a koe te wairua o te mataku, o te mataku. He Karaitiana koe! No reira whakakorikoria tenei taonga atua ki te mura! Ko to taonga tika!” Inaha, ua parau te pâpa St. Paul VI:

… He tino nui nga matea me nga mate o tenei ao, tino whanui te pae o te tangata te noho tahi me te korekore o te ao ki te whakatutuki, kaore he whakaoranga mo ia engari ma te ringihia hou o te homaitanga o te Atua. Tukua Ia kia haere mai, te Wairua Kaihanga, hei whakahou i te mata o te whenua! —POPO PAULO VI, Gaudete i Domino, Haratua 9th, 1975, www.aticatic.va

No reira, kare e taea e tenei panui purei te whakamaumahara me inoi tatou ia ra mo te Petekoha hou i roto i te Hahi me te ao. A, ki te pouri tatou, ki te pouri, ki te ngakau pouri, ki te awangawanga, ki te pahekeheke, ki te ngenge… katahi ka tumanako ka taea te whakakorikori ano nga pungarehu o roto ki te mura o te ahi. Ko te mea hoki i tuhituhia i roto i a Ihaia:

¶ Ko te hunga e tumanako ana ki a Ihowa, puta hou ana he kaha mo ratou, ka rere i runga i nga parirau ekara; ka oma ratou a e kore e mauiui; ka haere, a e kore e ngenge. (Isaiah 40: 31)

Ehara tenei i te kaupapa awhina-whaiaro, engari, he momo kaupapa whakahihiko i te arataki. Engari, ko te hono ano ki te Atua ko ia te Putake o tenei mana, te aroha, me te whakahaere whaiaro. 

 

Power

Na ka haere nga akonga e whitu tekau ma rua me nga akonga mana o Iesu no te tiavaru i te mau demoni e no te faaite i te Basileia, e tae noa ’tu i te taime ua “î ratou i te Varua Maitai”^[4]Acts 2: 4 i te Petekoha ka oho nga ngakau en mass ki te tahuri — e toru mano i te ra kotahi.^[5]Acts 3: 41 Aita ana‘e te mana o te Varua Maitai, ua taotiahia ta ratou ohipa aposetoloraa mai te mea e ere i te mea viivii. 

… Ko te Wairua Tapu te tino kaupapa mo te rongopai: ko ia te tangata e akiaki ana i ia tangata ki te kauwhau i te Rongopai, a, Ko ia te mea i roto i te hohonu o te hinengaro e whakaae ai, e maarama ai te kupu o te whakaoranga. —POPO PAULO VI, Evangelii Nuntiandi, n. 74; www.aticatic.va

No reira, i papai te pâpa Leo XXII:

… Me karakia tatou ki te karanga i te Wairua Tapu, mo te mea e tino hiahiatia ana e tatou katoa tana maru me tana awhina. Ko te tangata e ngoikore ana ki te whakaaro nui, e ngoikore ana te kaha, e pehia ana e te raru, e poka noa ana ki te hara, me penei ke tana rere atu ki a ia, ko ia nei te puna maramara mutungakore, te kaha, te whakamarie, me te tapu. -Divinum te reira Munus, Encyclical on the Holy Spirit, n. 11

Ko te mana o te Wairua Tapu ko te rereke. Ko te mea pono, ko te kaikauwhau o te whare papal e kii ana ka taea e tatou te iriiri "ka herea" te aroha noa o te Wairua Tapu i roto i o tatou oranga me te pupuri i te Wairua kia kore e mahi. 

Kei te mohio te maarahi Katorika ki te kaupapa o te oro'a pono engari "herea". Ka kiia he hakarameta he mea herea mena ka mau tonu nga hua na te mea e herea ana na etahi poraka e aukati ana i te whaihua. —Fr. Raneiro Cantalamessa, OFMCap, Te iriiringa i roto i te Wairua

No reira, e tia ia tatou ia pure no teie “faarueraa” o te Varua Maitai, ta ’na ïa e parau ra, ia tahe mai to ’na aroha mai te hoê hau‘a no‘ano‘a i roto i te oraraa kerisetiano, aore ra mai ta St. A me mahi tatou tahuri hei tango i nga poraka. No reira, ko nga Hakarameta o te Iriiringa me te Whakapumautanga he timatanga noa iho o te mahi a te Wairua Tapu i roto i te akonga, whai muri i te awhina o te Whakaaetanga me te Eucharist.

Hau atu â, te ite nei tatou i roto i te mau Papai e nafea ia “î i te [varua mo‘a]” i te mau taime atoa:

• na roto i te pure amui: “A pure ai ratou, ua aueue te vahi i putuputu ai ratou, e ua î ratou atoa i te Varua Maitai… ». ( Ohipa 4:31 ; a tapao na, e rave rahi mahana teie i muri i Petekoha)

• na roto i te “tuuraa rima”: “Ite atura Simona e ua horoahia mai te Varua i te tuuraa rima o te mau aposetolo ra.” ( Ohipa 8:18 ).

• na roto i te faarooraa i te Parau a te Atua: “I a Pita ano e korero ana i enei mea, ka tau iho te Wairua Tapu ki runga ki te hunga katoa e whakarongo ana ki te kupu. ( Ohipa 10:44 ).

• mā te karakia: « … ia î outou i te Varua, i te parauraa te tahi i te tahi i te salamo, e te himene, e te himene varua, ma te himene e ma te aau atoa i te himene i te Fatu ». ( Eph 5:18-19 ).

Kua kite ahau i tenei "whakakii" o te Wairua Tapu i nga wa maha i roto i toku ora i runga ake nei. Kaore e taea e au te whakamarama pehea Na te Atua e mahi; E mohio ana ahau kei te mahi ia. I etahi wa, e kii ana a Fr. Cantalamessa, "Ka rite ki te kumea te mono ka whiti te rama." Tera te mana o te pure, te mana o te faaroo, no te haereraa mai ia Iesu e te haamahoraraa i to tatou aau ia ’na, i te taime iho â râ e rohirohi ai tatou. Na roto i te reira, tei î i te Varua, te vai ra te mana i roto i ta tatou e rave e e parau, mai te huru ra e te papa‘i ra te Varua Mo‘a « i rotopu i te mau reni ». 

I te nuinga o nga wa, i nga wa katoa, ka kitea e tatou i roto i o tatou kuia pono, kuware kuware nei kaore nei pea i oti te kura tuatahi, engari ka taea e raatau te korero ki a tatou mo nga mea pai ake i nga tohunga katoa, na te mea kei a ratou te Wairua o te Karaiti. —POPE FRANCIS, Homily, Hepetema 2, Vatican; Zenit.org

I te tahi a‘e pae, mai te mea e, aita tatou e rave maoti râ i te faaî i to tatou paruparu i te pae varua i te mau vea totiare, te afata teata, e te au, e vai noa ïa tatou — e e “taamuhia” te Varua Mo‘a e to tatou hinaaro taata. 

… kaua e haurangi i te waina, kei roto nei te he o te he, engari kia ki i te Wairua. (Epe 5:18)

 

aroha

E noho ana i roto i tana ruma e tatari ana ki te whakawa i mua i te kooti Nazi, ko Fr. I tuhia e Alfred Delp, SJ etahi whakaaro kaha mo te huarahi o te tangata e whai kiko ana ake ake. Ua tapao oia e ua riro te Ekalesia ei mauhaa no te tapea i te huru o te mau mea, aore ra te mea ino roa, i to ’na apiti:

I etahi ra kei te heke mai ka kii etahi o nga mea kawa o te hitori pono mo te takoha o nga Hahi ki te hanga i te hinengaro nui, mo te kohikohi, mana whakahaere me etahi atu. —Fr. Alfred Delp, SJ, Tuhinga o te Whareherehere (Orbis Books), wh. 95; Ko Fr. I mate a Delp mo te whakahē i te mana Nazi

Haere tonu ia ki te mea:

Te feia e haapii ra i te haapaoraa e e poro i te mau parau mau o te faaroo i roto i te hoê ao faaroo ore, e mana‘ona‘o a‘e paha ratou i te haapapuraa e ua tano ratou i te ite mau e i te haamâha i te poia pae varua o te feia ta ratou e paraparau ra. Ano, kua rite rawa tatou ki te whakaaro kua mohio tatou, pai atu i te whakaponokore, he aha te mate mona. Ki ta matou whakaaro ko te whakautu anake e hiahiatia ana e ia kei roto i nga tauira, e tino mohio ana ki a matou, ka whakahuahia e matou me te kore whakaaro. Kare tatou i kite e te akarongo ra aia, kare no te au tuatua, mari ra no te akapapu anga mai te whakaaro me te aroha kei muri i nga kupu. Tera râ, mai te peu e eita o ’na e fariu oioi mai i ta tatou mau a‘oraa, e tamahanahana tatou ia tatou iho i te mana‘o e no to ’na huru ino tumu. —Kari Alfred Delp, SJ, Tuhinga o te Whareherehere, (Pukapuka Orbis), wh. xxx (taku whakanui)

Ko te Atua te aroha. Nafea tatou e ore ai e ite i te faufaaraa o te here te tahi i te tahi—to tatou mau enemi iho â râ? Ko te aroha te mea e mau ai te kikokiko ki runga ki te Atua - ko tatou inaianei nga ringa me nga waewae o te Karaiti. I te iti rawa, e tika ana kia noho tatou. Na roto i te "whakakitenga o te whakaaro me te aroha" i roto i ta tatou e whiriwhiri ki te mahi me te kii ka whakaponohia e tatou te ao - na roto i te neke atu i te kotahi mano nga kupu whaikorero kore aroha, kahore he Wairua Tapu. Ko te tikanga, he maha nga mahi atawhai, me era atu. Engari ko te Karaitiana he nui ake i te mahi hapori: kei te noho tatou i te ao ki te kawe i etahi atu ki a Ihu. No reira,

Ko te ao e karanga ana, e tatari ana ki a tatou ma te maama o te koiora, te wairua o te inoi, te atawhai ki nga taangata katoa, ina koa ki te hunga iti me te hunga rawakore, te ngohengohe me te ngakau papaku, te wehenga me te mahi ngakau. Ki te kore tenei tohu o te tapu, ka raru ta maatau kupu ki te pa ki te ngakau o te tangata hou. Ka raru pea te koretake, te horihori —POPE ST. PAULO VI, Evangelii Nuntiandi, n. 76; Vatican.va

He miriona pukapuka kua tuhia mo te aroha Karaitiana. Kati te korero, ko te mea e toe ana ma nga Karaitiana e mahi, kia rite ki te ahua o te aroha.

 

Whakahaere-whaiaro

Ahakoa ka whakakorehia e te ao o tatou kaha tangata me te ngana ki te whakaiti i ta tatou whakatau, me te tumanako, tera ano tetahi "whakakore" is e tika ana. Na ko te whakakorenga o to tatou hiahia whaiaro, te ego, te "I" Nui. Tenei putunga ranei mate he mea nui i roto i te oranga Karaitiana. Kaore i rite ki te Buddhism, i te mea ka kore te tangata e whakakiia, ka kore e whakakiia te Karaitiana i a ia ano kia whakakiia ai ia ki te Wairua Tapu, ara, te Tokotoru Tapu. Ko tenei "mate ki a ia ano" ka tae mai na roto i te awhina a te Wairua Tapu ma te arahi ia tatou ki te "pono ​​e wewete ai tatou": ^[6]cf. Ioane 8:32; Roma 8:26

Ko te hunga hoki i runga i ta te kikokiko, whakaaro ana ratou ki o te kikokiko; ko te hunga ia i runga i ta te Wairua, whakaaro ana ratou ki o te Wairua. Ko te whakaaro ki te kikokiko he mate, ko te whakaaro ki ta te Wairua he ora, he rangimarie. Ki te noho koutou i runga i ta te kikokiko, ka mate koutou; (tirohia Rom 8: 5-13)

No reira, te na ô ra o Paulo, “eiaha e faaau atu i to teie nei ao, ia taui râ i te faaapîraa o to outou mana‘o”.^[7]Rom 12: 2 E ti'a ia tatou ia rave i te mau ma'itiraa no te pee ia Iesu, no te « tatarahapa » i ta tatou mau hara e te faaru'eraa i te “kikokikona” aore ra te “taata”.koroheke", ko ta Paora e kii ana. Ko te whaki i nga wa katoa, ia marama ki te kore ia wiki, he mea tino nui mo te Karaitiana pono. Ae, i etahi wa ka mamae tenei ripeneta no te mea kei te patu tatou i nga hiahia o te kikokiko. Ko te Wairua i homai ki a tatou ehara i te wairua o te mahi i ta tatou e pai ai, engari o te noho i runga i o tatou turi - te noho i runga i te tuku ki te hiahia o te Atua. He rite te ahua o te mahi pononga kua iriiria, engari ehara. Ko te Hiahia Atua te mahere hoahoanga whakakororia o te wairua tangata. Na te whakaaro nui o te Atua e taea ai e te tangata te korero ki a ia na roto i te whakaaro, te hiahia, me te mahara. I roto i te mana whakahaere, kaore tatou e ngaro engari ka kitea e tatou. Ko nga tikanga Karaitiana kei te kikii i nga miriona o nga kaiwhakaatu me nga kaiwhakaatu mo te hunga, i roto i te whakakahore i te kikokiko hara, i kitea te paradox o te Ripeka: i nga wa katoa he aranga ki te ora hou i roto i te Atua ka mate tatou i te tangata tawhito. 

Ko te Karaitiana e noho ana i roto i te kaha, te aroha, me te mana whakahaere o te Wairua Tapu he kaha ki te whakaaro. Ko te hunga tapu i nga wa katoa. Me pehea te hiahia o to tatou ao ki a raatau i teie nei. 

Ko te whakarongo ki a te Karaiti me te koropiko ki a ia ka arahi ia tatou ki te whakatau maia, ki te whakatau i nga whakatau a te toa. He akiaki a Ihu, na te mea e hiahia ana ia kia tino harikoa tatou. E hiahia ana te Hahi ki te hunga tapu. Kua karangahia te katoa ki te tapu, ma te hunga tapu anake e ahei te whakahou i te tangata. —POPE JOHN PAUL II, Karere mo te Ra Rangatahi o te Ao mo te 2005, Vatican City, Akuhata 27th, 2004, Zenit

Ka whiwhi hoki nga tangata katoa ina inoi; a ko te tangata e rapu ana, ka kite; a ka uakina te tatau ki te tangata e patoto ana... tera noa ake ta te Matua i te rangi e homai i te Wairua Tapu ki te hunga e inoi ana ki a ia... (Luke 11: 10-13)

 

—Mark Mallett te kaituhi o Te Whakakitenga Whakamutunga a Te Kupu Inaianei, me tetahi kaitautoko o te Tatau ki te Basileia

 

Te pānui e pā ana

He mea na te Atua te Whakahoutanga Whaiaro? Pānuihia te raupapa: Karekau?

Te Whakaaroaroaro, me te Mate o te Muna