Na tupu le "vaitaimi o le filemu"?

 

Talu ai nei, na matou fesiligia ai le fesili taua pe o le faʻapaʻiaina na talosagaina e le Our Lady of Fatima na faia e pei ona fesiligia (vaʻai Na Tupu le Faʻapaʻiaina o Lusia?). Aua e foliga mai o le "vaitaimi o le filemu" ma le lumanaʻi o le lalolagi atoa sa faalagolago i le faʻataunuʻuina o ana talosaga. E pei ona fai mai lo tatou Lady:

[Lusia] o le a salalau ana mea sese i le lalolagi atoa, ma mafua ai taua ma sauaga o le Ekalesia. O le lelei o le a faamaturoina; e tele mea e puapuagatia ai le Tama Paʻia; atunuu eseese o le a faaumatia... Ina ia puipuia lenei mea, o le a ou sau e fesili mo le faʻapaʻiaina o Lusia i loʻu Loto mama, ma le Faʻamanatuina o le toe faʻaleleia i Aso Toʻonaʻi Muamua. Afai e usitaia aʻu talosaga, o le a liua Lusia, ma o le ai ai le filemu; a leai, o le a ia faʻasalalauina ana mea sese i le lalolagi atoa… I le iʻuga, o le a manumalo loʻu Immaculate Heart. O le a faapaia e le Tama Paia Lusia ia te aʻu, ma o le a liua o ia, ma o se vaitaimi o le filemu o le a tuuina atu i le lalolagi. —Visionary Sr. Lucia i se tusi i le Tama Paʻia, Me 12th, 1982; Le Savali a Fatimafaʻatau ie

E tusa ai ma a lipoti lata mai, Auauna a le Atua Sister Lucia de Jesus dos Santos o Fatima na ia faia lava se faaiuga faapea 'o le paʻu o le Communism i Soviet-teritori teritori avea ma "vaitaimi o le filemu" valoia i le taimi o le apili pe a fai o le faʻapaʻiaina na faia. Fai mai a ia, o lenei filemu e faatatau i feeseeseaiga i le va o le Soviet Union (pe ua naʻo "Rusia") ma le toatele o le lalolagi. O se "vaitaimi" o taimi na muai vaaia, na ia taʻua - e le o se "vaitaimi" (pei o le toatele na faaliliuina le savali). '[1]Agaga i Aso TaitasiFepuari 10th, 2021

O le mea moni lea, ma o le faʻauigaina e Sr. Lucia o le upu mulimuli?

 

O Le Faamatalaina o Valoaga

O le "faʻapaʻiaina" o loʻo ia faʻasino i ai, o le Pope John Paul II, ina ua ia "faʻatuatuaina" le lalolagi atoa i le Our Lady i le 1984, ae aunoa ma le taʻua o Lusia. Talu mai lena taimi, ua maeʻa se finauga pe o le faʻapaʻiaina na maeʻa pe o se "le atoatoa" faʻatuatuaga. Faʻapea foi, le saunoaga a Sr. Lucia, na faʻataunuʻuina le faʻapaʻiaina, o le "vaitaimi o le filemu" na faʻatinoina, ma o le ala foi lea na mulimuli mai ai, le Manumalo i le Loto Mamā - e ui na ia taʻua o le Manumalo o se "faiga faifai pea."[2]Na ia taʻua foi, o le Manumalo o le Tamaitai a le Tamaʻi Mamalu ua amataina ae (i upu a le faamatalaupu, Carlos Evaristo) o se "faiga faifai pea." cf. Agaga i Aso TaitasiFepuari 10th, 2021

E ui o upu a Sr. Lucia e taua i lenei tulaga, o le faʻauigaina mulimuli o le moni valoʻaga aofia ai atoa i le Tino o Keriso, i le lotogatasi ma le Magisterium. 

Taʻitaʻia e le Magisterium o le Ekalesia, le sensus fidelium [lagona o le faʻatuatua] iloa iloa faʻaalia ma faʻafeiloaʻi i nei faʻaaliga soʻo se mea lava e taʻu o se valaauga moni a Keriso poʻo lana au paia i le Ekalesia. -Catechism o le Katoliko Ekalesia, l. 67

I lena tulaga, tatou te liliu faʻapitoa lava i pope, o latou o le vaaia vaaia o Keriso i le lalolagi. 

Matou te aioi atu ia te oe e faʻalogo ma le faigofie o le loto ma le faamaoni o le mafaufau i lapataiga faʻatalofa a le Tina a le Atua… O Roma Pontiff… Afai e faʻavaeina i latou o leoleo ma faʻamatala upu o Faʻaaliga mai le lagi, o loʻo iai i Tusitusiga Paia ma Uputuu, latou te taliaina foi. O lo latou tiute o le fautuaina o le au faatuatua - pe a maeʻa ona latou suʻesuʻeina, latou te faamasinoina mo le lelei lautele - o molī uiga ese na finagalo i ai le Atua e tuʻuina saoloto atu i ni agaga taua, e le mo le faʻatuina mai o ni aʻoaʻoga fou, taitai i matou ia matou amio. —POPE ST. JOHN XXIII, Faʻasalalauga i le Leitio a Papal, Fepuari 18th, 1959; L'Osservatore Romano

I lenei malamalama, e leai se faʻailoga na vaʻaia e Pope John Paul II lava ia le iʻuga o le Cold War pei le "Vaitaimi o le filemu" folafolaina i Fatima. I se isi itu, 

[John Paul II] o loʻo faʻatauaina pea se naunautaiga sili o le meleniuma o fevaevaeaʻiga o le a mulimuli mai ma le meleniuma o tuʻufaʻatasia… o mala uma o lo tatou seneturi, o ona loimata uma, pei ona fai mai le Pope, o le a maua i le iuga ma liliu i se amataga fou.  —Cardinal Joseph Ratzinger (POPE FAAMATALAGA XVI), Masima o le Lalolagi, O Se Faʻatalanoaga Ma Peter Seewald, i. 237

Naʻo sina faʻataupupulaga o mataupu i le lalolagi atoa pe a uma le Cold War o le a fautuaina ai se mea ae o se "vaitaimi o le filemu" ma e mautinoa e leai se mutaaga o le matautia lologa o loimata. Talu mai le 1989, ua tusa e fitu fasioti tagata amata mai i le amataga o le 1990's[3]wikipedia.org ma le anoanoaʻi o faʻamama laʻitiiti e faia i ituaiga.[4]wikipedia.org Na faaauau pea le salalau o gaioiga faatupu faalavelave ma faaiʻu ai i le "911" i le 2001, lea na mafua ai le taua i le Fagaloa, ma maliliu ai le selau ma selau o afe. O le faʻatamaia mulimuli ane o Sasaʻe tutotonu na faʻatupuina ai le au faatupu faalavelave Al Quaeda, ISIS, ma le faʻatupulaia o le fefefe i le lalolagi atoa, femalagaaʻiga tele, ma le aveʻesea o le au Kerisiano mai Sasaʻe tutotonu. I Saina ma Korea i Matu, e leʻi i ai lava se faʻamutaina o sauaga, ma taʻitaʻia ai Pope Francis e faʻamaonia mai o loʻo faʻaauau pea le tele o maturo i lenei seneturi talu ai nai lo le sefuluiva seneturi muamua na tuʻufaʻatasia. Ma e pei ona uma ona fai atu, e leai se filemu i le manava a o amataina le Cold War i luga o e le i fananau mai, na o le sosolo nei i tagata mamaʻi, matutua, ma gasegase o le mafaufau e ala i le euthansia. 

O le mea moni na o le "filemu" ma le "manumalo" folafolaina e Our Lady?

E talafeagai le manatu faapea, ina ua toe iloiloina le gaoioiga a Ioane Paulo II i le 1984, na faatagaina ai e Sister Lucia o ia lava e faatosinaina e le siosiomaga o le faamoemoe na salalau atu i le lalolagi ina ua mavae le paʻu o le Emepaea o Soviet. E tatau ona maitauina e leʻi fiafia Tuafafine Lucia i le uiga faʻamaoni o le faʻamaoni i le faʻamatalaina o le feʻau maualuga na ia mauaina. O le mea lea, e tatau i le au tusitala o talafaasolopito, o le aufailotu, ma faifeau o le Ekalesia ona iloilo le ogatasi o nei faamatalaga, na aoina e Cardinal Bertone, ma faamatalaga muamua a Sister Lucia lava ia. Ae ui i lea, e tasi le mea e manino: o fua o le faapaiaga o Rusia i le Loto Mamalu o Maria, na fofogaina e lo tatou Fafine, e mamao mai le tino. E leai se filemu i le lalolagi. —Tama o David Francisquini, lomia i le mekasini a Brazil Revista Catolicismo (Nº 836, Agosto/2020): “O se faʻasalalauga mai Rusia e pei ona sau mai ia Nossa Senhora pediu?” [“Pe na faataunuuina le faapaiaga o Rusia e pei ona talosagaina e lo tatou Tamaitai?”]; cf. onepeterfive.com

 

O le Magisterium: o se Suiga Epochal

I le mea moni, St. John Paul II o le mea moni na faʻamoemoe o le vaitaimi suiga i le lalolagi. Ma o lenei na ia tutusa lelei ma le avea ma se "vaitau" moni o le filemu, lea na ia tuʻuina atu i le autalavou e folafola:

Ua faʻaali le au talavou i latou mo Roma ma le Ekalesia se meaalofa faʻapitoa a le Agaga o le Atua… ou te leʻi faʻatali e fai atu ia i latou e faia se filifiliga toʻatele o le faʻatuatua ma le ola ma tuʻuina i latou i se galuega ofoofogia: ia avea ma "taeao tagata leoleo ”i le amataga o le meleniuma fou. —POPE IOANE PAULO II, Novo Millennio Inuentee, o le.9

… Tagata vaʻai o loʻo folafolaina i le lalolagi se taeao fou o le faamoemoe, usoga ma filemu. —POPE JOHN PAUL II, Lauga i le Guanelli Youth Movement, Aperila 20th, 2002, www.vatican.va

I se tasi foi, i le lautele o tagata maimoa ia Setema 10, 2003, na ia fai mai:

Ina ua maeʻa le faʻamamaina e ala i tofotofoga ma mafatiaga, o le amataga o se vaitau fou o le a le motusia. -O LE POPE ST. JOHN PAUL II, Aʻai a tagata lautele, Setema 10, 2003

O Katinale Mario Luigi Ciappi o le pope theologian mo Pius XII, John XXIII, Paul VI, John Paul I, faʻapea foi ma St. John Paul II. Iva tausaga talu ona pa'ū le Soviet Union, o le a ia taʻua foi o le "vaitaimi o le filemu" folafolaina e le Lady a Fatima o se lumanaʻi gaioiga foi o le lalolagi. 

Ioe, o se vavega na folafolaina mai i Fatima, o le vavega silisili i le tala faasolopito o le lalolagi, lona lua i le Toetu. Ma o lena vavega o le a vaitaimi o le filemu lea e leʻi foaʻiina muamua mai i le lalolagi. -Aiga Catechism, (Setema 9th, 1993), i. 35

I le tausaga 2000, St. John Paul II o le a faʻaaogaina na lava upu:

E alofa le Atua i tamaloloa ma fafine uma i le lalolagi ma foaʻi ia i latou le faamoemoe mo se vaitau fou, an vaitaimi o le filemu. Lona alofa, atoatoa faʻaalia i le Alo liutino tagata, o le faavae o le filemu lalolagi. A faʻafeiloaʻi i le loloto o le loto o le tagata, o lenei alofa e faʻalelei tagata ma le Atua ma i latou lava, faʻafouina fegalegaleaʻi tagata ma faʻaosofia ai le manaʻoga mo le usoga e mafai ona faʻateʻaina le faʻaosoosoga o vevesi ma taua. O le Iupeli Sili e fesoʻotaʻiga vavaeʻese mai lenei feʻau o le alofa ma le leleiga, o se feʻau e avatua ai le leo i faʻamaoniga moni o tagata soifua nei.  —POPE JOHN PAUL II, Savali a Pope Ioane Paulo II mo le Faʻamanatuina o le Lalolagi Aso o le Filemu, Ianuari 1, 2000

I le tasi e mulimuli i le faʻavaloʻaga filo o pontiff, e le o se mea fou lenei. I le selau tausaga ua tuanaʻi, na folafola ai e Pope Leo XIII o le a oʻo mai se vaitaimi o le filemu o le a faailogaina ai le iʻuga o finauga.

E iʻu lava ina mafai ona faʻamaloloina o tatou manuʻa e tele ma toe totogo aʻe le faʻamasinoga uma ma le faʻamoemoe o le toe faʻafoʻiina o le pule; ina ia toe faʻafouina le matagofie o le filemu, ma pelu ma lima e toʻulu mai le lima ma pe a oʻo uma tagata i le malo o Keriso ma usiusitaʻi ma le loto i ai i Lana upu, ma taʻutaʻu e laulaufaiva uma o le Aliʻi Iesu o loʻo i le Mamalu o le Tama. — POPE LEO XIII, Annum Sacrum Maua, I Le Faapaiaina i le Loto Paia, Me 25th, 1899

O le a toe taʻua foi e Pope Francis na upu i le silia ma le selau tausaga mulimuli ane:

… [Le] faigamalaga a Tagata uma o le Atua; ma i lona malamalama e oʻo lava i isi tagata e mafai ona savavali agai i le Malo o le faʻamasinoga, agai i le Malo o le filemu. Maeu se aso sili atu o le ai ai, pe a o auupega o le a talepeina ina ia mafai ona liua e avea ma mea faigaluega o galuega! Ma e mafaia lenei mea! Tatou te peti i le faamoemoe, i le faamoemoe o le filemu, ma o le a mafai. —POPE FRANCIS, Sunday Angelus, Tesema 1st, 2013; Katoliko News Agency, Tesema 2, 2013

Na fesoʻotaʻi tonu e Francis lenei "Malo o le filemu" i le misiona a le Tina a le Atua:

Matou te aioi atu i le faʻatoʻaga a [Maria] faʻatama ina ia avea le Ekalesia ma nofoaga mo le tele o tagata, se tina mo tagata uma, ma ia tatalaina le ala i le fanau mai o se lalolagi fou. O le Keriso Toetu na ia taʻu mai ia i tatou, ma le mana e faʻatumuina ai i tatou i le mautinoa ma le le maluelue faʻamoemoe: “Faʻauta, ou te faia ia fou mea uma” (Faʻaaliga 21: 5). Ma Maria ua matou agaʻi atu ai i luma ma le mautinoa agaʻi i le faʻataunuʻuina o lenei folafolaga ... —POPE Farani, Evangelii Gaudium, Le. 288

O le na muamua ia te ia, Pope Pius XI, na saunoa foi e uiga i se suiga i le lumanaʻi i le vaitau o le a tutusa ma le filemu moni, ae le na o le faʻaalialia se fesoasoani i faiga faapolokiki.

A taunuʻu mai, o le a liliu e avea ma se itula paʻia, tasi tele ma faʻaiuga e le gata mo le toefuataiga o le Malo o Keriso, ae mo le faʻamafanafanaina o… le lalolagi. Tatou te tatalo faatauanau, ma fai atu foi i isi e tatalo foi mo lenei filemu o loo manaʻomia tele e tagata. —POPE PIUS XI, Ubi Arcani dei Consilioi “I le Filemu o Keriso i Lona Malo”, Tesema 23, 1922

Na ia toe faaleo foi i le na muamua atu ia St. Pius X, o ia foi na valoia le toe "toe fuataiina o mea uma ia Keriso" ina ua maeʻa le "liliuese" ma le nofoaiga a le "Son of Perdition." E manino lava, e leʻo iai nei mea na tupu, poʻo le tele o le mea na ia vaʻaia - lena filemu moni o lona uiga e le toe galue le Ekalesia i totonu o taimi o taimi ma le talaaga o le faaolataga. Na taʻua e Tuaʻoga a Ekalesia Lotu lea, o le "malologa o le sapati" aʻo leʻi oʻo i le iʻuga o le lalolagi. Ioe, na aʻoaʻo e Sagato Paulo, "o loʻo tumau pea le malologa o le sapati mo Tagata o le Atua."[5]Heber 4: 9

Oi! pe a fai o taulaga uma a le Aliʻi e tausi ma le faʻamaoni i tulafono uma a le Atua, pe a faʻaalia le faʻaaloalo i mea paia, pe a oʻo mai le Sakalameta, ma faʻataunuʻuina sauniga o le olaga faʻaKerisiano, e mautinoa lava e le toe manaʻomia ona tatou galulue atili e vaʻai i mea uma ua toefuatai mai ia Keriso… Ona faʻapea ai lea? Ma, mulimuli ane, o le a manino i tagata uma o le Ekalesia, e pei ona sa faavaeina e Keriso, e tatau ona fiafia i le saolotoga atoa ma le tutoʻatasi mai malo ese uma… "Na te tuʻimomomoina ulu o ona fili," ina ia iloa "o le Atua o le tupu o le lalolagi uma," "ina ia iloa ai e Nuuese o latou tagata." O nei mea uma, Uso mamalu, Matou te talitonu ma faʻamoemoe ma le le maluelueina o le faʻatuatua. —POPE PIUS X, E Sili, Faʻamatalaga Encyclical "I Le Toefuataiga o Mea Uma", n.14, 6-7

Ona faʻamalamalamaina atili ai lea e Pope Benedict XVI le feau a Fatima o loʻo faʻapea mai, o a matou tatalo mo le Manumalo o le Maʻamaʻea Leaga e le na o se taofi i feeseeseaiga i le lalolagi, ae mo le oʻo mai o le Malo o Keriso.

… [Tatalo mo le manumalo] e tutusa i le uiga ma a tatou tatalo mo le afio mai o le Malo o le Atua… —POPE FAAMATALAGA XVI, Malamalama o le Lalolagi, itu. 166, O Se Talanoaga Ma Pita Seewald

E ui na ia taʻutino mai i lena faatalanoaga e faapea "atonu e soona faautauta… e faailoa ai soʻu manatu o le ai ai se suiga tele ma o le talafaʻasolopito o le a faafuaseʻi ona alu ese se vasega," o lana valaauga faaperofesa i le Aso Talavou Aso i Sini, Ausetalia i le lua tausaga na muamua atu, na fautuaina ai le talitonuina o le au perofeta i mea na muamua

Faʻamalosia e le Agaga, ma faʻatatau i le faʻaaliga mauoa o le faʻatuatua, ua valaʻaulia se augatupulaga fou o le au kerisiano e fesoasoani e fausia se lalolagi e faʻafeiloaʻi ai, faʻaaloalo ma faʻapelepele iai le meaalofa a le Atua o le ola - e le teʻena, mataʻuina o se taufaamataʻu, ma faʻatafunaina. O se vaitau fou lea e le alofa ai le tagata pe manaʻo ia te ia lava, ae mama, faʻamaoni ma saoloto moni, tatala i isi, faʻaaloalo i lo latou mamalu, sailia o latou lelei, susulu fiafia ma matagofie. O se tausaga fou lea e faʻasaolotoina ai tatou e le faʻamoemoe mai le papaʻu, le amanaʻiaina, ma le taliaina e le tagata o ia lava na faʻateʻaina ai o tatou agaga ma faʻamaonaina ai a tatou faiā. Au uo talavou pele, ua fetalai mai le Alii ia te outou ia avea ma perofeta o lenei vaitau fou… —POPE BENEDICT XVI, Homily, World Youth Day, Sydney, Ausetalia, Iulai 20th, 2008

 

Le Maliega: Leai

E pei ona taʻua muamua, o le maliega faaperofetaga mai isi tagatavaai i le lalolagi o loo fautua mai ai o le faaliliuga a Sr. Lucia o le "vaitaimi o le filemu" atonu e le saʻo. O le tofa Fr. Stefano Gobbi, o ana tusitusiga e leʻi faʻamaonia aloaia pe taʻusalaina,[6]cf. "I le Puipuiga o le Orthodoxy o Le Marian Movement o Ositaulaga", catholiccultural.org ae o loʻo tauaveina le Magisterium's Le lelei - o se uo vavalalata ia John Paul II. E lei atoa se tausaga talu ona paʻu le fausaga a le Communism i Sasaʻe, ae fai mai e ese le eseesega o manatu a le tatou Lady nai lo Sr. Lucia, o loʻo atagia mai ai le moni o le tatou olaga i aso nei.

E leʻi faʻapaʻiaina Rusia ia te aʻu e le Pope faʻatasi ai ma epikopo uma ma o lea ua ia le mauaina ai le alofa tunoa o le liuaina ma ua salalau ana mea sese i itu uma o le lalolagi, faʻatupuina taua, vevesi, teteʻe toto ma sauaga o le Ekalesia ma o le Tama Paʻia. —Faʻailoa mai i Sa saunoa Fr. Stefano Gobbi i Fatima, Potukale ia Me 13th, 1990 i le faʻamanatuina o le Uluai Apitaga iina; ma Le faʻamaonia; ff. countdowntothekingdom.com

O isi tagatavaai na maua ni savali faapena e le o faia lelei le faapaiaga, ma o lea, o le "vaitaimi o le filemu" e lei iloaina, e aofia ai Luz de Maria de Bonilla, Gisella Cardia, Christiana Agbo ma Verne Dagenais. Vaai Na Tupu le Faʻapaʻiaina o Lusia?

O le mea e mautinoa o le faʻamaoniga faʻaperofetaga i le lalolagi atoa, mai perofeta e oʻo i pope, e iai lava le taimi o le a oʻo mai ai le Era o le Filemu i totonu o le taimi, ma ao le i oʻo i le faavavau.[7]ff. Toe Mafaufau i le Iʻuga taimi ma Le Auala na Leiloa ai le Era O lenei Era o le tutusa lava taimi e pei o le "vaitaimi o le filemu" folafolaina i Fatima o loʻo ioeina pea o se mataupu o felafolafoaiga, e ui lava atonu faʻateleina laititi (vaʻai Fatima, ma le Faʻaaliga). O le valaau i penance, o le Aso Toonaʻi Muamua, o le faʻapaʻiaina o Lusia, o le Rosary, ma isi mea e le na o se toe valaʻau i le tuuto ae o ala i le filemu i le lalolagi atoa ia toeititi lava faamutaina le salalau o mea sese a Lusia (aofia i le Communism) ma faamuta le "faaumatiaga" o malo. 

Afai o le "vaitaimi o le filemu" na sau ma alu i le lotolotoi o le faaauau pea o le tafe o le toto ma le vevesi, e mafai ona faamagaloina se tasi mo le misia. 

 

—Mark Mallett o le tusitala o Le Fetauiga Mulimuli ma Le Upu Nei ma o se tasi-faʻavaeina o Faitauga i le Malo

Print Friendly, PDF & Email

Faamatalaga Faʻamatalaga

Faamatalaga Faʻamatalaga

1 Agaga i Aso TaitasiFepuari 10th, 2021
2 Na ia taʻua foi, o le Manumalo o le Tamaitai a le Tamaʻi Mamalu ua amataina ae (i upu a le faamatalaupu, Carlos Evaristo) o se "faiga faifai pea." cf. Agaga i Aso TaitasiFepuari 10th, 2021
3 wikipedia.org
4 wikipedia.org
5 Heber 4: 9
6 cf. "I le Puipuiga o le Orthodoxy o Le Marian Movement o Ositaulaga", catholiccultural.org
7 ff. Toe Mafaufau i le Iʻuga taimi ma Le Auala na Leiloa ai le Era
lafoina i Mai a matou tagata fai sao, Feau Tusitusia, Le Era o le Filemu.